Jackjohannes Hemp en Bobadas bij Droef Doop, foto: Joseph Durnez
Over heel Gent, zelfs heel Nederland en België, staan er gedichten op gevels en op straat. Er is zelfs een databank van online waar u alle plaatsen kunt vinden, inclusief foto’s. Maar wat komt er bij kijken als u een gedicht in Gent op een gevel wilt aanbrengen?
Voor die vraag zagen vrienden van de in 2019 overleden dichter Jackjohannes Hemp zich gesteld, toen ze ter nagedachtenis aan hun kameraad één van zijn teksten op een gevel wilden gaan vereeuwigen. Een uitgebreide zoektocht online én navraag bij diverse instanties gaf weinig informatie, dus schrijven we hier een blogpost om u te informeren.
Jackjohannes Hemp was het pseudoniem van de Vlaamse dichter, schrijver, schilder en voordrachtskunstenaar Johan Van Laecke (Gent, 25 november 1973 – aldaar, 11 maart 2019). Hij was een tijdlang lid van de Wolven Van La Mancha en een van de organisatoren van Droef, het Gentse Podium voor Pessimisme. Hij was de bezieler en oprichter van Droef Doop, een spin-off die zich op urban arts, hip-hop en street art richtte. Als oprichter van Vzw The Loggia voerde hij diverse maatschappelijke kunstprojecten uit binnen Gent. Eind 2018 bracht hij in eigen beheer de dichtbundel Krant Van De Ziel uit. Tijdens talloze edities van de Gentse Feesten, Zaradi Tebe en meer, droeg hij poëzie voor of leefde hij zich uit in kunstinstallaties en stoepkrijttekeningen.
Maar toen overleed onze grote broer. En moesten wij zonder hem verder. Dat weerhield ons er niet van om hem zeer vaak te eren, met aan zijn nagedachtenis gewijde poëzie- en hiphop-avonden, met buttons waarop zijn designs staan, met het tekenen van bloemen in stoepkrijt op de straten. Maar we wisten vooral: er moest een gedicht van hem vereeuwigd worden in Gent. Op een gevel. In de Brugse Poort, zijn buurt. De tekst was ook rap gekozen – één gedicht sprong er voor iedereen boven alle andere uit. Het leek een kwestie van: tekst, gevel, verf, klaar.
Maar hoe vang je zoiets aan? Natuurlijk konden we de vele graffiti-kameraden van ‘Jack’ vragen om hun urban arts op een wand uit te leven, maar zelfs erkende murals zijn in Gent niet verzekerd van een blijvende aard. Bovendien is zoiets vaak illegaal en wordt dus wellicht rap weer verwijderd door Stad Gent. Dus hoe zit het als je zo’n gevelgedicht permanent wilt aanbrengen? Zijn er vergunningen nodig? Moet er rekening met bepaalde bestemmingsplannen of esthetische randwaarden gehouden worden? Mag het zomaar overal? Zijn er extra kosten aan verbonden?
Niemand van ons had tot op heden een gevelgedicht gerealiseerd dus het project was lastig aan te vangen. We besloten navraag te doen, maar geen enkele instantie had een pasklaar antwoord. We besparen u een lang verhaal: na tien maanden(!) aan talloze mensen om informatie vragen kregen we eindelijk van iemand een volledig antwoord. Dat staat hieronder geciteerd:
Het schilderen van een gevel is niet onderworpen aan een omgevingsvergunning (uitgezonderd wanneer het zou gaan over reclame).
Vanuit de bevoegdheid Monumentenzorg en Stadsarcheologie kan ik u wel meegeven dat u voor het wijzigen van de afwerking van een gevel die beschermd is als monument of gelegen is binnen een beschermd stadsgezicht een toelating nodig hebt. Bij monumenten vraagt u de toelating rechtstreeks aan het agentschap Onroerend Erfgoed, binnen stadsgezicht doet u een melding van de geplande werken aan het college van Burgemeester en Schepenen. Op het geoportaal van het agentschap kan u nagaan of u te maken hebt met een beschermde gevel. Aan het vragen van deze toelating of het melden van werken zijn geen kosten verbonden.
Daarnaast zijn er in de stad Gent heel wat panden opgenomen op de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Deze panden hebben allemaal historische en of architecturale waarde. Indien u op een pand uit de inventaris een opschrift zou willen aanbrengen, hebt u hiervoor geen toelating nodig. Wel vragen wij om rekening te houden met de architecturale waarde. Zo kiest u in elk geval best voor een bepleisterde gevel en niet voor bijvoorbeeld baksteen of natuursteen. Ook houdt u rekening met het zichtbaar houden van eventuele architecturale detailleringen. Verder kiest u voor een product dat later weer verwijderd kan worden en dus geen permanente schade toebrengt aan de gevel.
Indien u dat wenst, kan u na de keuze van het pand opnieuw contact opnemen zodat wij u verder kunnen adviseren of begeleiden.
Het gevelgedicht van Jackjohannes Hemp is nu de theorie voorbij. Ook hebben we wat geld ingezameld onder vrienden van Jack (al vrezen we dat er nog meer nodig zal zijn). We zijn inmiddels bezig met het kiezen van een geschikte gevel, een grafisch ontwerp, en dan de realisatie. En uiteindelijk sturen we natuurlijk fier een foto naar de Straatpoëzie database. Mocht het iemand interesseren zetten we in een toekomstig blog graag de rest van het verhaal uiteen. Maar voor nu voor anderen met dezelfde vraag: eindelijk een helder antwoord. Succes!